1η ΕΤΗΣΙΑ ΗΜΕΡΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ

Ότ-αν η έρευνα πάει σχολείο: Η μεταφορά του «εκπαιδευτικού ως ερευνητή» και ζητήματα επαγγελματικής ανάπτυξης εκπαιδευτικών

Δρ. Σταυρούλα Φιλίππου: Eπίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Επιστημών της Aγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Περίληψη: Η εισήγηση τοποθετεί τις έννοιες «εκπαιδευτικός επαγγελματισμός», και «(εκπαιδευτική) έρευνα» στο ιστορικοπολιτικό πλαίσιο της διεθνούς βιβλιογραφίας, με σκοπό να αναδείξει μεταξύ τους πιθανές σχέσεις όταν συναντώνται στη μεταφορική έκφραση του «εκπαιδευτικού ως ερευνητή» στο πλαίσιο συζητήσεων για την επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών.  Η μεταφορά, ως τρόπος σκέψης, αναπαράστασης και ιδεολογικού προσδιορισμού της κοινωνικής πραγματικότητας, παρά απλώς ως τρόπος έκφρασης, αποτελεί μέσο «σύγκρισης» και δημιουργίας σχέσεων μεταξύ πεδίων, σε αυτή την περίπτωση μεταξύ εκπαιδευτικής έρευνας και εκπαιδευτικού επαγγελματισμού.  Διερευνώντας τις υποκείμενες παραδοχές της μεταφορικής αυτής έκφρασης, εξετάζονται τόσο ομοιότητες μεταξύ των δύο πεδίων, όσο και διαφορές, ώστε η επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών να συζητηθεί ως ένα ιδιαίτερο σημείο επαφής, και συχνά τριβής, μεταξύ κράτους-πανεπιστημίου με πιέσεις να ασκούνται τόσο προς τους/τις εκπαιδευτικούς όσο και τους/τις ακαδημαϊκούς, όπως επαναδιαπραγματεύονται τις ούτως ή άλλως υπό συνεχή διαμόρφωση, αλλά και μακρά ιστορικότητα, επαγγελματικές τους ταυτότητες.  Η εισήγηση ολοκληρώνεται με αναφορά σε προκλήσεις και ευκαιρίες που δημιουργεί η μεταφορική έκφραση του «εκπαιδευτικού ως ερευνητή» κατά την τοπικοποίησή της στην Κύπρο.


Ενθαρρύνοντας τη μουσική κατανόηση μέσα από δραστηριότητες κίνησης

Δρ. Μαρία Παπαζαχαρίου – Χριστοφόρου, Λέκτορας, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Περίληψη: Η κίνηση αποτελεί ουσιαστικό συστατικό της μουσικής ανάπτυξης. Η αντίληψη και κατανόηση της μουσικής σε όλο της το φάσμα διαπερνά το ανθρώπινο σώμα, το οποίο συμμετέχει αδιαμφισβήτητα σε κάθε μουσική εμπειρία. Τα παιδιά σε όλους τους πολιτισμούς εμφανίζουν φυσική ροπή στην κίνηση την οποία χρησιμοποιούν στο αυθόρμητο μουσικό τους παιχνίδι για να εκφραστούν, να κοινωνικοποιηθούν και να ψυχαγωγηθούν (Campbell, 2010). Η έρευνα στο πεδίο της μουσικής παιδαγωγικής επισημαίνει ότι η ενσωμάτωση δραστηριοτήτων κίνησης στη διαδικασία μουσική μάθησης προάγει τη μουσική κατανόηση και μετατρέπει τη μουσική εμπλοκή σε ευχάριστη και απολαυστική εμπειρία για τα παιδιά. (Achilles, 1991⋅ Andress, 1991⋅ Metz, 1989⋅ Moog, 1976⋅ Sims, 1985⋅ Σέργη, 1982). Τεκμηριώνεται επίσης ότι οι κιναισθητικές εμπειρίες που προσφέρει η ενσωμάτωση της κίνησης στο μάθημα της μουσικής σε δραστηριότητες ακρόασης, αναπτύσσoυν τη φαντασία των παιδιών και οικοδομούν νοητικά μουσικά σχήματα, τα οποία προσδίδουν τα θεμέλια κατανόησης της μουσικής ακρόασης (Cohen, 1997, 1999⋅ Shiobara, 1994). Το εργαστήριο θα εξετάσει τη σημασία και αξία της χρήσης της κίνησης στη διαδικασία μουσικής μάθησης στη νηπιακή και πρωτοσχολική ηλικία, προτείνοντας πρακτικές εισηγήσεις που εξελικτικά αναπτύσσουν τις κινητικές δεξιότητες. Η ένταξη της κίνησης φαίνεται να αποτελεί ουσιαστική μουσικοπαιδαγωγική προσέγγιση για την αντίληψη των μουσικών εννοιών (ειδικότερα του ρυθμού) και την ανάπτυξη μουσικών δεξιοτήτων εκτέλεσης.    Ενθαρρύνει παράλληλα την ακουστικότητα (audiation) και την εκτέλεση μουσικής με εκφραστικότητα.


Η εκπαιδευτική έρευνα ως τεκμηριωμένη εκπαιδευτική πρακτική: Ο σχεδιασμός (design) και η τεκμηρίωση (documentation) ως εκπαιδευτικά/ερευνητικά εργαλεία, για μαθηματικές δραστηριότητες στο νηπιαγωγείο

(Το εργαστήριο αυτό συνδέεται με την ομότιτλη παρουσίαση)

Δρ. Χρυστάλλα Παπαδημήτρη-Καχριμάνη, Επίκουρη ΚαθηγήτριαΕυρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Περίληψη: Ο σχεδιασμός αναλυτικών προγραμμάτων δεν θα πρέπει να εστιάζει μόνο στο τι θα μάθουν τα παιδιά, αλλά και στο πως νιώθουν όταν μαθαίνουν (DiSessa, 2001). Η μετάβαση στη βιβλιογραφία από τον όρο ‘επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών’ στον όρο ‘επαγγελματική μάθηση εκπαιδευτικών’ (Αυγητίδου, 2014) υποδηλώνει ακριβώς ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών με τρόπους αντίστοιχους της ανάπτυξης και της μάθησης των παιδιών (Philippou et al, 2015; Papademetri-Kachrimani, 2015). Χτίζοντας πάνω στην παλαιότερη (αλλά πολύ σύγχρονη) αντίληψη του Stenhouse (1983) ότι όταν οι εκπαιδευτικοί μπαίνουν σε αυτό το ρόλο του μαθητευόμενου έχουν να προσφέρουν πολύ περισσότερα στους μαθητές τους και στη συνειδητοποίηση της Sacritan (2015) ότι οι εκπαιδευτικοί ‘διδάσκουν’ με τον τρόπο που έχουν ‘διδαχτεί’ οδηγούμαστε στην ανάγκη να αντιμετωπίσουμε την μάθηση των εκπαιδευτικών με τρόπους αντίστοιχους των σύγχρονων αντιλήψεων περί μάθησης των παιδιών. Καταληκτικά, θα πρέπει όσον αφορά τη μάθηση των εκπαιδευτικών να μας ενδιαφέρει όχι μόνο τι θα μάθουν αλλά και πως θα νοιώθουν όταν μαθαίνουν.


Συνεργασία Σχολικών Μονάδων και Πανεπιστημίου: Επαγγελματική συν-ανάπτυξη εν υπηρεσία και υποψήφιων εκπαιδευτικών

Μέρος Α: Δρ. Λουκάς Λουκά, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Επαγγελματικές Κοινότητες Μάθησης ως εργαλείο επαγγελματικής ανάπτυξης προπτυχιακών εκπαιδευτικών.

Η παρουσίαση αυτή επικεντρώνεται στην περιγραφή των δράσεων του προγράμματος TePinTeach. To TePinTeach έχει χρηματοδοτηθεί ως πρόγραμμα ERASMUS+ και αποσκοπεί στο να μεταφέρει γνώση που αφορά τις Επαγγελματικές Κοινότητες Μάθησης (ΕΚΜ) στην πανεπιστημιακή πρακτική μέσω της μελέτης και του αναστοχασμού ΕΚΜ προπτυχιακών εκπαιδευτικών. Το πρόγραμμα έχει δημιουργήσει και υποστηρίζει ΕΚΜ προπτυχιακών εκπαιδευτικών σε 6 συμμετέχουσες χώρες (Γερμανία, Σουηδία, Νορβηγία, Αυστρία, Ισπανία και Κύπρο), με στόχο να δώσουν ευκαιρίες σε προπτυχιακούς εκπαιδευτικούς να βιώσουν  αυτή μορφή παραγωγικής συνεργασίας για μάθηση και επαγγελματική ανάπτυξη. Το πρόγραμμα στοχεύει επίσης στην προώθηση των ΕΚΜ ως το μέσο για την ανάπτυξη επαγγελματικής ταυτότητας (professionalization) στο πλαίσιο της πρώτης/αρχικής εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών και την πανεπιστημιακή πρακτική μέσα από τη συνεργασία με σχολικές μονάδες και την από κοινού συμμετοχή προπτυχιακών εκπαιδευτικών και εν υπηρεσία εκπαιδευτικών σε ΕΚΜ. Η παρουσίαση θα εστιάσει στα ευρήματα από όλες τις χώρες και σε καλές πρακτικές που χρησιμοποιούμε σε ΕΚΜ σε σχολεία των χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

Οι ΕΚΜ θεωρούνται διεθνώς ιδιαίτερα σημαντικές για τη σχολική ανάπτυξη και επομένως την αύξηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Ευρήματα από προηγούμενο ερευνητικό προγράμματα (HeadsUP), με εμπειρία στην ίδρυση και ανάπτυξη ΕΚΜ για διευθυντικά στελέχη σχολικών μονάδων, υπογραμμίζουν μία σειρά από σημαντικές προοπτικές για (α) την πραγματική κατανόηση του τι απαιτεί μια ΕΚΜ και πώς αυτή λειτουργεί αποτελεσματικά, και (β) η παροχή τεχνογνωσίας και εμπειρίας προς τους εκπαιδευτικούς για να τους εξοπλίσει με τις απαραίτητες μεθόδους, εργαλεία και πρακτικές για την επαγγελματική τους ανάπτυξη. Επομένως, οι προπτυχιακοί εκπαιδευτικοί θα πρέπει να εξοικειωθούν με τη μέθοδο αυτή κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους στο πλαίσιο των μαθημάτων που παρακολουθούν κατά τις σπουδές τους. Προπτυχιακά μαθήματα σε πρακτικά θέματα, όσο και η πρακτική άσκηση (σχολική εμπειρία) προπτυχιακών φοιτητών (υποψήφιων εκπαιδευτικών) προσφέρουν την ευκαιρία για την εμπλοκή σε ΕΚΜ και την εξοικείωση με τις απαιτήσεις και τις δυνατότητες τους.

Μέρος Β: Μαριάννα Ευσταθιάδου, Εκπαιδεύτρια, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Ένα Μοντέλο Στήριξης Υποψήφιων Εκπαιδευτικών: ο ρόλος των κοινοτήτων μάθησης στη μαθησιακή διαδικασία των υποψήφιων εκπαιδευτικών.

Περιλήψη: Ο κριτικός αναστοχασμός θεωρείται από πολλούς επιστήμονες βασικό χαρακτηριστικό της επαγγελματικής ικανότητας. Η παρούσα έρευνα εξετάζει τρόπους προώθησης του αναστοχασμού, στοχεύοντας να βοηθήσει τους υποψήφιους εκπαιδευτικούς να είναι ευέλικτοι κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού δραστηριοτήτων, να παρατηρούν στοχευμένα και να είναι αναστοχαζόμενοι (reflective thinkers).

Με αυτό τον τρόπο, συνειδητοποιούν ότι η γνώση κατασκευάζεται μέσα από μια κοινότητα μάθησης σε αντίθεση με την αυθεντία του δασκάλου (Κολέζα, 2009). Οι ιστορίες που παρουσιάζονται, έγιναν στο πλαίσιο του προγράμματος της Σχολικής Εμπειρίας της Πρώτης Αγωγής και Εκπαίδευσης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, όπου οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί, ανέπτυξαν μαθηματικές δραστηριότητες μέσω μιας επαναλαμβανόμενης (iterative) διαδικασίας Έρευνας Δράσης, που περιλαμβάνει σχεδιασμό δραστηριοτήτων, συλλογή και ανάλυση δεδομένων και αναστοχασμό με σκοπό τον επόμενο σχεδιασμό Wood (2013).

Δίνεται μεγάλη έμφαση στον αναστοχασμό των υποψήφιων εκπαιδευτικών κατά τη διάρκεια (α) των συναντήσεων με την ερευνητική ομάδα (β) του σχεδιασμό των δραστηριοτήτων και (γ) των εφαρμογών τους. Οι πηγές δεδομένων περιλαμβάνουν ηχογραφήσεις δραστηριοτήτων, ηχογραφήσεις όλων των συναντήσεων με την ερευνητική ομάδα, στοχαστικά ημερολόγια και καταγραφές παιδιών.

Η αρχική ανάλυση των αποτελεσμάτων οδηγεί σε ένα εναλλακτικό τρόπο σχεδιασμού, που απέχει κατά πολύ από το παραδοσιακό ημερήσιο σχέδιο μαθήματος. Αυτό συνάδει με το υποστηρίζουν οι Davis & Sumara (2000), για την πολυπλοκότητα της μάθησης και για τα απρόοπτα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μάθησης (Goldberg, 1999). Άρα, ο κριτικός αναστοχασμός χρησιμοποιείται στην ουσία για τον επαναπροσδιορισμό της μάθησης. Έτσι, η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών πρέπει να εστιάζεται στο να υποστηρίζει τον εκπαιδευτικό ως ερευνητή και ως στοχαζόμενο επαγγελματία (Αυγητίδου, 2014)

Μέρος Γ: Αλεξία Κουμαριανού, Υποψήφια Διδάκτωρ, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Επαγγελματικές Κοινότητες Μάθησης για την Προώθηση της Συναισθηματικής Κουλτούρας Μάθησης: Πρόγραμμα Ενίσχυσης της Συνεργασίας μεταξύ βρεφονηπιοκόμων και νηπιαγωγών σε ένα διχοτομημένο σύστημα Προσχολικής Εκπαίδευσης και Φροντίδας.

Περιλήψη: Σκοπός της παρουσίασης είναι η περιγραφή μίας εις βάθος διερεύνησης της συμμετοχής 20 παιδαγωγών πρώιμης παιδικής ηλικίας (βρεφονηπιοκόμων και νηπιαγωγών) σε Επαγγελματικές Κοινότητες Μάθησης (ΕΚΜ) με σκοπό την ενοποίηση των προσπαθειών της προσχολικής εκπαίδευσης και προσχολικής φροντίδας στο πλαίσιο της Συναισθηματικής Κουλτούρας Μάθησης.

Η συμμετοχή των παιδαγωγών προσχολικής εκπαίδευσης και προσχολικής φροντίδας σε κοινή ΕΚΜ προϋποθέτει τον καθορισμό κοινών στόχων για το σύνολο της πρώιμης ηλικίας καθώς επίσης και τη διασφάλιση ότι οι παιδαγωγοί θα επικεντρώνονται στη βελτίωση των παιδαγωγικών πρακτικών τους μέσω αναστοχαστικής διάθεσης και διάθεσης αλλαγής (Borko, 2004; Earl & Timperley, 2009). Στην Ελλάδα, όπου το σύστημα ΠΕΦ είναι διχοτομημένο (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2019 ∙ ΟΟΣΑ, 2017), η συνεργασία των βρεφονηπιοκόμων και των νηπιαγωγών θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο βήμα προς την ολιστική θέαση της πρώιμης παιδικής ηλικίας (Ionescu, Trikic, & Pinto, 2016), βελτιώνοντας την ποιότητα του συνόλου των δομών της εκπαίδευσης σε αυτές τις ηλικίες (Kaga, Bennett & Moss, 2010; Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2014; Haddad, 2002).

Στην παρούσα έρευνα, κοινός στόχος των παιδαγωγών είναι η ενίσχυση της συναισθηματικής κουλτούρας μάθησης. Μαζί με την ερευνήτρια, καταγράφουν αναστοχαστικά ημερολόγια και αφηγήσεις τα οποία μοιράζονται με το σύνολο της κοινότητας. Απώτερος σκοπός είναι, μέσω αυτής της διάχυσης, να υπάρξει εποικοδομητική συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ των παιδαγωγών.

Στις συναντήσεις μας οικοδομείται ομαδικά η έννοια της συναισθηματικής κουλτούρας μάθησης μέσω αναστοχαστικών δραστηριοτήτων καθώς επίσης αναδύονται και προβληματισμοί που συνδέονται με την παραπάνω έννοια. Οι προβληματισμοί αυτοί σχετίζονται με μία ευρείας έκτασης δεδομένων, τα οποία προσπαθούμε να προσεγγίσουμε αναστοχαστικά, τόσο στις διαδικτυακές συναντήσεις όσο και στις αφηγήσεις και τα ημερολόγια που αναρτούν στη διαδικτυακή τάξη. Κάποια από αυτά παραπέμπουν στις έννοιες της γονεϊκής εμπλοκής, στο χάσμα μεταξύ θεωρίας και πράξης, στην ερμηνεία του επαγγελματισμού των παιδαγωγών, στην εξ΄ αποστάσεως εκπαίδευση και στον βιωματικό τρόπο μάθησης.

Μέρος Δ: Δρ Παυλίνα Χατζηθεοδούλου – Λοϊζίδου, Προϊσταμένη Τομέα Επιμόρφωσης & Δρ. Μαρία Ηρακλέους & Δρ. Έφη Παπαριστοδήμου & Χριστίνα Σταύρου & Μαρία Πιτζιολή Λειτουργοί Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου

Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης στο κυπριακό σχολείο: η διαμόρφωση εκπαιδευτικών – ερευνητών μέσα από διαφορετικές μεθοδολογίες επαγγελματικής μάθησης

Περιλήψη: Η εισήγηση εστιάζει στην παρουσίαση της πορείας που ακολούθησαν σχολεία που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα Υποστήριξης Επαγγελματικής Μάθησης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, και εφάρμοσαν διαφορετικές μεθοδολογίες επαγγελματικής μάθησης των εκπαιδευτικών τους. Το πλαίσιο της ενιαίας πολιτικής για την επαγγελματική μάθηση των εκπαιδευτικών στην Κύπρο αποτύπωσε την προσπάθεια για μια ολιστική θεώρησή της, τόσο μέσα από τις λειτουργίες του ίδιου του σχολείου όσο και μέσα από την ανάληψη της ευθύνης από τους/τις εκπαιδευτικούς για την προώθηση της προσωπικής μάθησης και ανάπτυξης, δίνοντας αρχικά ιδιαίτερη έμφαση στη μεθοδολογία της έρευνας δράσης (Ηρακλέους κ.ά., 2020). Η ενίσχυση της πολιτικής και με άλλες μεθοδολογίες επαγγελματικής μάθησης (π.χ. appreciative inquiry, lesson study, quality teaching rounds) προέκυψε ως εισήγηση στο πλαίσιο παροχής τεχνικής βοήθειας (Technical Assistance Project) από την Ευρωπαϊκή Ένωση για προώθηση των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων (IPA/SRSS (EC), 2017), αλλά και λόγω των δυσκολιών εφαρμογής της έρευνας-δράσης σε όλα τα σχολεία. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη εκπαιδευτικών-ερευνητών για τις εκπαιδευτικές προκλήσεις που υπάρχουν στο σχολείο και την ευθύνη των εκπαιδευτικών και της διεύθυνσης για συνεργατική επαγγελματική μάθηση (Jensen κ.ά., 2016) επιδιώκεται η κριτική θεώρηση της πορείας διαμόρφωσης εκπαιδευτικών – ερευνητών στα συγκεκριμένα σχολεία που μαθαίνουν, αναστοχάζονται και τεκμηριώνουν τις παιδαγωγικές τους αποφάσεις. Στο κυπριακό συγκείμενο αναδεικνύονται ο ρόλος και τα χαρακτηριστικά της μεθοδολογίας επαγγελματικής μάθησης, της σχολικής μονάδας και των δρώντων υποκειμένων στην προσπάθεια αυτή.

Σχετικό ερευνητικό πρόγραμμα:

TePinTeach: Professional Learning Communities as a Means for Bringing Teacher Professionalization in  Teacher Education


Η επίδραση της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19) στην καθημερινή ζωή, την εργασία και την υποκειμενική ευημερία και ευτυχία των εκπαιδευτικών στην Κύπρο.

Δρ. Μαρία Χάλαρη & Καθηγητής Μάριος Βρυωνίδης, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Περίληψη: Στον απόηχο της οικονομικής κρίσης του 2008 και πριν ακόμα αρκετές χώρες καταφέρουν να αντιμετωπίσουν εντελώς την ύφεση και να συνεχίσουν ως κράτος κοινωνικής πρόνοιας μια νέα κρίση ήρθε να ταράξει ακόμα περισσότερο τα ήδη ταραγμένα νερά, η πανδημική κρίση του COVID-19. Η πανδημία του COVID-19 έφερε στο φως σε πολλές χώρες όπως και στην Κύπρο όχι μόνο ανεπάρκειες στον χώρο της υγείας, αλλά και στον χώρο της εκπαίδευσης. Τα εκπαιδευτικά συστήματα σε ορισμένες χώρες ήταν ήδη βυθισμένα σε μια παρατεταμένη κρίση έλλειψης πόρων, υποδομών, ανθρώπινου κεφαλαίου κλπ. πριν από την εμφάνιση του COVID-19. Αυτή η νέα εξέλιξη όμως αποκάλυψε πιο ξεκάθαρα τις βαθιές ανισότητες στα σχολεία και τις ποικίλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί. Στην πιλοτική αυτή έρευνα (case study) διερευνούμε την επίδραση της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19) στην καθημερινή ζωή, την εργασία και την υποκειμενική ευημερία και ευτυχία των εκπαιδευτικών σε ένα σχολείο της Κύπρου. Συγκεκριμένα, προσπαθούμε να ρίξουμε φως στην επίδραση της κρίσης αυτής στην καθημερινότητά των εκπαιδευτικών, στη σχέση τους με τους μαθητές τους, στην εκπαιδευτική τους απόδοση, στον επαγγελματικό τους ρόλο, στην ψυχολογική τους διάθεση και την αυτοπεποίθησή τους.


Ευρωπαϊκά Προγράμματα στην Πρώτη Αγωγή και Εκπαίδευση: Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών και Εφαρμογή στην Τάξη

Δρ. Μαρία Τσακίρη, Λέκτορας & Δρ. Κατερίνα Μαύρου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια & Μαριάννα Ευσταθιάδου, Εκπαιδεύτρια, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Περίληψη: Σύντομη παρουσίαση τριών Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Έργων τα οποία αφορούν το σχεδιασμό και εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων επιμόρφωσης εκπαιδευτικών και την εφαρμογή τους σε τάξεις Πρώτης Αγωγής και Εκπαίδευσης και μικρές τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Τα προγράμματα έχουν στόχο την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών για μια εκπαίδευση για όλους/ες τους/τις μαθητές και μαθήτριες. Η παρουσίαση είναι μια ανοικτή πρόσκληση σε ενδιαφερόμενες εκπαιδευτικούς για συμμετοχή και συνεργασία με τις ερευνητικές ομάδες των Έργων!

.

Σχετικά ερευνητικά προγράμματα: 


Η μικτή μάθηση στην υπηρεσία της ένταξης (The Blended Learning for Inclusion – BLENDI)

Δρ, Ελένη Θεοδώρου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια & Δρ. Κατερίνα Μαύρου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια & Δρ. Νάγια Στυλιανίδου & Δρ. Έλενα Αναστασίου, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου & Κυριάκος Κυριάκου & Δρ. Μαρία Λοϊζου & Δρ. Ελπινίκη Μανώλη

Περίληψη: Οι πρωτόγνωρες συνθήκες που δημιούργησε η πρόσφατη συγκυρία της πανδημίας COVID-19 δημιούργησαν την επιτακτική ανάγκη της μεταφοράς των εκπαιδευτικών και των μαθητών/τριών στη διαδικτυακή μάθηση σε πάρα πολύ σύντομο διάστημα, καθιστώντας την ανάγκη ενίσχυσης των ψηφιακών δεξιοτήτων εκπαιδευτικών και παιδιών ακόμα πιο επιτακτική. Το έργο BLENDI (Blended Learning for Inclusion) σκοπό έχει να κάνει ακριβώς αυτό, προωθώντας τη μικτή μάθηση ως μέρος της σχολικής εκπαίδευσης σε όλη την Ευρώπη. Το πρόγραμμα υλοποιείται παράλληλα σε πέντε Ευρωπαϊκές χώρες: Κύπρο, Φινλανδία, Ελλάδα, Ιρλανδία και Ισπανία και σε αυτό συμμετέχουν σχολεία με μαθητές και μαθήτριες από 10 έως 12 ετών (από Δ’ Δημοτικού – ΣΤ’ Δημοτικού). Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς στα σχολεία και έχει στόχο την ενίσχυση της ένταξης όλων των μαθητών και μαθητριών στην ψηφιακή εποχή, βελτιώνοντας τις ψηφιακές δεξιότητες των εκπαιδευτικών, μέσα από τη διαμόρφωση ενός προγράμματος εκπαίδευσής τους και την εφαρμογή προσεγγίσεων μικτής μάθησης μέσα από πλατφόρμα εκπαίδευσης ειδικά διαμορφωμένη για αυτό το σκοπό. Ως μέρος των δράσεων του έργου προνοείται αρχικά ανίχνευση αναγκών με το ψηφιακό εργαλείο SELFIE, ομαδικές συνεντεύξεις με εκπαιδευτικούς και μαθητές/μαθήτριες και ερωτηματολόγιο επισκόπησης, στη βάση των οποίων θα στηριχθούν οι επόμενες δράσεις του έργου.

Σχετικό ερευνητικό πρόγραμμα:

BLENDI: The Blended Learning for Inclusion


READTWINNING: Συνδέοντας αναγνώστες για ανάπτυξη φιλαναγνωσιας μέσα από ψηφιακά εργαλεία

Δρ. Κωνσταντίνα Χαραλάμπους, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου & Γιόλα Παλάτου & Κατερίνα Σκουφάρη

Περίληψη: Στην εργαστήριο αυτό θα παρουσιασουμε το ερευνητικό έργο έργο ‘ReadTwinning: Connecting students through shared interests to develop a love for reading’ (Σύνδεση μαθητών/μαθητριών μέσω κοινών ενδιαφερόντων για την ανάπτυξη φιλαναγνωσίας) το οποίο έχει ξεκίνησε το 2019 με διάρκεια 3 χρόνια (Erasmus+). Το READTWINNING στοχεύει στην ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών και εργαλείων για την προώθηση της ανάγνωσης και καλλιέργεια φιλαναγνωσίας, μέσα από τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ σχολικών δραστηριοτήτων και προσωπικών ενδιαφερόντων των παιδιών, και την προώθηση κοινωνικών δεσμών μεταξύ μαθητών και μαθητριών διαφόρων τάξεων, σχολείων, πολιτισμών και χωρών. Τα τελευταία χρόνια, τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τον αναγνωστικό γραμματισμό καταδεικνύουν την ανάγκη για μια ισχυρή και μεθοδολογικά καινοτόμα δέσμευση από τα Ευρωπαϊκά σχολεία για την προώθηση της αγάπης για την ανάγνωση καθώς ένας στους πέντε 15χρονους στην ΕΕ έχει χαμηλές επιδόσεις στην ανάγνωση. Ειδικότερα τα παιδιά από μεταναστευτικά υπόβαθρα ή από μη προνομιούχες ομάδες είναι λιγότερο πιθανό να διαβάζουν καλά στο σχολείο και τείνουν να έχουν λιγότερα κίνητρα για ανάγνωση από τους συμμαθητές τους (Πηγή: ‘Pisa and the EU 2018’ and ‘PISA 2018’).

Σχετικό ερευνητικό πρόγραμμα:

ReadTwinning: Connecting students through shared interests to develop a love for reading


Η εκπαιδευτική έρευνα ως τεκμηριωμένη εκπαιδευτική πρακτική: Ο σχεδιασμός (design) και η τεκμηρίωση (documentation) ως εκπαιδευτικά/ερευνητικά εργαλεία, για μαθηματικές δραστηριότητες στο νηπιαγωγείο. (Η παρουσίαση αυτή συνδέεται με το ομότιτλο εργαστήριο)

Άντρεα Ηλιάδου, Υποψήφια Διδάκτωρ, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Περίληψη: Η παρούσα έρευνα πυροδοτήθηκε μέσα από την ανάγκη για αλλαγή της εκπαιδευτικής πρακτικής μίας εκπαιδευτικού, αναφορικά με τις μαθηματικές δραστηριότητες στο νηπιαγωγείο. Η προσπάθεια για αλλαγή οδήγησε στην αναγνώριση της ανάγκης για μία εκπαιδευτική πρακτική ακρόασης, διαλόγου και διαπραγμάτευσης, η οποία απαιτεί διαδικασίες τεκμηρίωσης και σχεδιασμού (Dahlberg, 2012; Fortran, 1998; Rinaldi, 2001). Ως εκ τούτου περιγράφει πως η εκπαιδευτική πρακτική μπορεί να τεκμηριώνεται καθημερινά, μέσα από ερευνητικές διαδικασίες συλλογής/ανάλυσης δεδομένων και αναστοχασμού, οδηγώντας σε μία μαθησιακή διαδικασία όπου παιδιά και εκπαιδευτικοί μαθαίνουν˙ και μαθαίνουν πως να μαθαίνουν μαζί, μέσα από διαδικασίες που ταυτίζονται με τη σύγχρονη αντίληψη της ενεργητικής μάθησης που απαιτεί την ισορροπημένη συμμετοχή των τριών h (head-hands-heart) (Martinez & Stager, 2013).

Η συνεχόμενη ροή τεκμηρίων (οπτικοακουστικό υλικό από φωτογραφίες των κατασκευών και των λεγομένων των παιδιών) ενίσχυσαν τις ερευνητικές διαδικασίες και βοήθησαν στη μετάβαση, από μία πρακτική που βασίζεται στον προγραμματισμό του εκπαιδευτικού για τη μάθηση των παιδιών, σε μία διαδικασία σχεδιασμού της μάθησης μαζί με τα παιδιά. Σκοπός της παρουσίασης είναι η λεπτομερής περιγραφή της διαδρομής αυτής, η παράλληλη ανάπτυξη και μάθηση παιδιών και εκπαιδευτικού, και η μετάβαση από την παραδοσιακή εκπαιδευτική πρακτική στην τεκμηριωμένη εκπαιδευτική πρακτική, η οποία αποτελεί μία ερευνητική διαδικασία και αναγάγει την εκπαιδευτικό νηπιαγωγό σε ερευνήτρια μέσα σε αυθεντικά περιβάλλοντα μάθησης.


FemSTEAM Mysteries: Ανάδειξη της Συμβολής των Γυναικών στις Τέχνες και τις Επιστήμες μέσα από ένα Ψηφιακό Παιχνίδι Μυστηρίου

Χριστίνα Βάσου, American Academy Nicosia & Καθηγήτρια Μαρία Μελετίου-Μαυροθέρη, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Περίληψη: Στην παρουσίαση αυτή θα μιλήσουμε για το νέο ερευνητικό έργο “FemSTEAM Mysteries: A Role-Model Game-Based Approach to Gender Equality in STEAM ”, το οποίο ξεκίνησε το Νοέμβρη του 2020 με διάρκεια 2 χρόνια (Erasmus+). Στο έργο συμμετέχουν 6 εταίροι από 4 Ευρωπαϊκές χώρες (Κύπρο, Ελλάδα, Γερμανία, Ισπανία), με συντονιστή εταίρο το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Το FemSTEAM Mysteries αποσκοπεί στην ισότιμη συμμετοχή κοριτσιών και αγοριών στα πεδία STEAΜ (Επιστήμη, Τεχνολογία, Τέχνες, Μηχανική, Μαθηματικά) μέσα από την παιδαγωγική αξιοποίηση θετικών προτύπων (role models) και ψηφιακών παιχνιδιών. Οι κύριοι στόχοι του έργου είναι: (i) να αναδείξει τη σημαντική συμβολή των γυναικών στα πεδία STEAM, (ii) να καταπολεμήσει τα στερεότυπα των μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών σχετικά με την επαγγελματική ενασχόληση των γυναικών με τα πεδία STEAM, (iii) να εμπνεύσει τα νεαρά κορίτσια να ασχοληθούν επαγγελματικά με τον τομέα STEAM, (iv) να ενισχύσει όλους τους μαθητές (αγόρια & κορίτσια) με βασικές δεξιότητες και ικανότητες σχετικά με τον τομέα STEAM μέσω της συμμετοχής τους σε παιχνίδι μυστηρίου, (v) να ενισχύσει τις δεξιότητες των εκπαιδευτικών ώστε να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το πρόβλημα της ανισότητας των φύλων στα πεδία STEAM. Στην παρουσίαση θα μιλήσουμε αρχικά για το θεωρητικό υπόβαθρο και τις κύριες δράσεις και παραδοτέα του έργου και στη συνέχεια θα παρουσιαστούν επιλεγμένες δράσεις και πρακτικές που εφαρμόστηκαν ή θα εφαρμοστούν στην Αμερικανική Ακαδημία Λευκωσίας, η οποία είναι ένας από τους εταίρους του πρότζεκτ.

Σχετικό ερευνητικό πρόγραμμα:

FemSTEAM Mysteries: A Role-Model Game-Based Approach to Gender Equality in STEAM


“MediaCoach: Υποστηρίζοντας την Παιδεία για τα μέσα”

Δρ. Χάρις Ξιναρή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου & Χριστίνα Σταύρου, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου

Περίληψη: Η Παιδεία στα Μέσα ( ή «μιντιακός» γραμματισμός) αποτελεί σύγχρονη αναγκαιότητα, καθώς η σχεδόν καθολική χρήση του διαδικτύου και η διεύρυνση των κοινωνικών δικτύων, όπως έχουν εξελιχθεί, καταδεικνύουν ότι οι κοινωνίες έχουν περάσει σε περίοδο που επιβάλλει νέες δεξιότητες γραμματισμού και σκέψης για όλους τους πολίτες. Το πρόγραμμα “MediaCoach: Υποστηρίζοντας την Παιδεία για τα μέσα” στοχεύει στην εκπαίδευση/επιμόρφωση ατόμων ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες που σχετίζονται με τον γραμματισμό για τα μέσα και να καταστούν ικανά να προωθούν την παιδεία για τα μέσα στη νεολαία συμπεριλαμβανομένων των μαθητών/τριών.
Το Πρόγραμμα εντάσσεται στο πλαίσιο του έργου European MediaCoach Initiative-EMCI (Erasmus+, Key Action 3) το οποίο στοχεύει στην μεταφορά τεχνογνωσίας για την παιδεία για τα μέσα, όπως αυτή θεσμοθετήθηκε στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ολλανδίας, με εταίρους από την Ολλανδία, το Βέλγιο, την Ελλάδα, την Ρουμανία, την Πορτογαλλία και την Κύπρο. Συντονιστής του έργου είναι το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε άτομα που έχουν πρόσβαση στη νεολαία, όπως εκπαιδευτικοί, κοινωνικοί/κοινωνικές λειτουργοί, μέλη ή διοικητικά συμβούλια οργανώσεων σχετικών με τη νεολαία, λειτουργοί και επαγγελματίες σε οποιονδήποτε άλλο τομέα που έχουν πρόσβαση στη νεολαία. Η Κύπρος υιοθετεί και εφαρμόζει τις ίδιες μεθοδολογικές και παιδαγωγικές αρχές που επιτρέπουν την ευελιξία και την προσαρμογή ανάλογα με τις περιστάσεις κάθε εκπαιδευόμενου. Ο τρόπος προσέγγισης του συγκεκριμένου προγράμματος στην Κύπρο βασίζεται στην προσέγγιση «train-the-trainer approach», για την επιμόρφωση ατόμων προκειμένου να καταστούν MediaCoaches. Το Πρόγραμμα υλοποιείται στην Κύπρο από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου.


Αξιοποίηση της Επαυξημένης Πραγματικότητας στη Σχολική Εκπαίδευση: Εμπειρίες από την εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Έργων EL-STEM και Living Book

Καθηγήτρια Μαρία Μελετίου-Μαυροθέρη & Δρ. Κατερίνα Μαύρου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια & Δρ. Κωνσταντίνα Χαραλάμπους, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Στην παρουσίαση αυτή θα αναφερθούμε σε δύο ευρωπαϊκά έργα που αξιοποίησαν τις δυνατότητες που παρέχει η επαυξημένη πραγματικότητα (AR) για ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας. Το έργο Living Book-Augmenting Reading for Life (Σεπτέμβριος 2016-Αύγουστος 2019) αξιοποίησε την τεχνολογία AR με απώτερο στόχο την καλλιέργεια συμπεριφορών ανάγνωσης και την προώθηση της αγάπης για το διάβασμα, με έμφαση σε κοινωνικά μη προνομιούχες ομάδες. Κύριο παραδοτέο του έργου ήταν το πρόγραμμα επαγγελματικής ανάπτυξης Augmented Teachers, το οποίο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης (ηλικίες 9-15). Μέσα από ένα συνδυασμό ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων (OER) και συμμετοχής σε δραστηριότητες επαγγελματικής μάθησης, αλλά και εφαρμογής σε πλαίσιο τάξης, το πρόγραμμα ενισχύει τις ικανότητες των εκπαιδευτικών για αποτελεσματική ενσωμάτωση της επαυξημένης πραγματικότητας και άλλων αναδυόμενων τεχνολογιών στη μαθησιακή διαδικασία για επαύξηση της αναγνωστικής εμπειρίας των παιδιών. Tο έργο EL-STEΜ Enlivened Laboratories within STEM Education (Σεπτέμβριος 2017-Ιούνιος 2020) είχε ως στόχο τον συνδυασμό της τεχνολογίας AR με τα σχολικά εργαστήρια για ενίσχυση του ενδιαφέροντος και βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών/τριών μεταξύ 12 και 18 ετών, σε γνωστικά αντικείμενα STEM. Μέσα από το πρόγραμμα επιμόρφωσης Augmented Reality STEM Teachers που αναπτύχθηκε, καλλιεργούνται οι γνώσεις και οι δεξιότητες των εκπαιδευτικών μέσης για την αποτελεσματική ενσωμάτωση της επαυξημένης πραγματικότητας στην εκπαίδευση STEM. Τα προγράμματα επαγγελματικής ανάπτυξης Augmented Teachers και Augmented Reality STEM Teachers ακολουθούν υβριδική προσέγγιση (blended approach) η οποία περιλαμβάνει δια ζώσης σεμινάρια κατάρτισης (face-to-face), τηλεκπαίδευση με τη χρήση της πλατφόρμας του μαθήματος και κατευθυνόμενη πρακτική (guided practice) για τους εκπαιδευτικούς του προγράμματος. Στην παρουσίαση θα περιγράψουμε τα κύρια συμπεράσματα που αποκομίσαμε από την πιλοτική εφαρμογή των δύο αυτών προγραμμάτων. Θα κάνουμε αναφορά τόσο στα πλεονεκτήματα όσο και στα προβλήματα και τις προκλήσεις ως προς την αξιοποίηση της επαυξημένης πραγματικότητας που ανέκυψαν κατά τις διδακτικές παρεμβάσεις σε σχολεία της Κύπρου και άλλων Ευρωπαϊκών χωρών από τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στα δύο προγράμματα.

Σχετικά ερευνητικά προγράμματα: